Vorige week schreef ik het blog ‘Verwilderd?’, waarin ik uitweidde over verwilderde katten en zwerfkattenprojecten. Het F-team, een moederpoes en drie kittens van vijf weken bij binnenkomst, bleek al best een uitdaging in de socialisatie. Er werd gespuugd, geblazen en geslagen. En moederpoes liet zich in het begin gewoon niet zien. Hoe pak je zo’n nestje aan? In de blog van vandaag schrijf ik welke eigenschappen je moet inzetten bij de socialisatie van zo’n nestje.
Ik hoop dat je als lezer wat hebt aan deze informatie als je zelf ooit te maken krijgt met verwilderde katten of kittens. Voor ons is dat ook aftasten. Er is geen handboek voor, maar we hebben inmiddels wel door hoe ons gedrag de socialisatie van kittens uiteindelijk beïnvloedt.
Misschien helpt het je bij jouw eigen socialisatieprojectje. Of raak je tijdens het lezen wel geïnspireerd om je als pleeggezin in te zetten voor deze groep pleegkittens. Dit is een groep waar vaak toch wat moeilijker pleeggezinnen voor te vinden zijn. Neem in dat geval eens contact op met een lokaal asiel of zwerfkattenproject.
Wat wil je bereiken?
Voor ons geldt dat, wanneer wij ze opvangen, we kittens klaar willen stomen voor een leven in een huiselijke omgeving. Bij elk nestje moet je maatwerk leveren, bij verwilderde kittens gaat de focus naar het vertrouwen winnen van je kittens en eventueel een moederpoes. Wanneer je een socialisatienestje in huis krijgt, kun je ervan uit gaan dat ze in het begin niet heel blij zullen zijn om je te zien. Je bent een bedreiging voor ze en hoe langer kittens hebben geleefd zonder positief menselijk contact, hoe langer het over het algemeen zal duren voordat je ze om hebt.
Omdat je ze al in huis hebt en ze van alles om zich heen zien, horen en ruiken dat bij een huiselijke omgeving hoort, socialiseer je ze voor een deel ook met de factoren waar je focus normaal meer bij ligt als je kittens opvoedt die niet bang of wantrouwend zijn. Bij dat deel van de socialisatie moet je echter ook rekening houden met hun wantrouwen. Als je kittens wil socialiseren op ervaringen waar ze in het beginsel bang voor zijn, zorg dan dat ze deze niet direct linken aan jou. Zet gerust een radio aan op steeds iets hoger volume, maar zet hem aan en uit met een timer, bijvoorbeeld. Laat ze niet schrikken als JIJ dat rare ding aanzet. Het laatste wat je wil, is dat de kittens jou nog enger gaan vinden dan je al voor ze bent. Ze moeten jou eerst leren vertrouwen, voordat alle toeters en bellen die bij jou komen kijken ook langzaamaan gewoon kunnen worden.
Waar moet je over beschikken?
Dat betekent dat je bepaalde eigenschappen in moet kunnen zetten voor een succesvolle socialisatie; ik heb het hier over de vier hoofdingrediënten geduld, doorzettingsvermogen, tijd, rust en inzicht.
Deze ingrediënten gaan jou wapenen tegen de frustratie, tegenslag en teleurstellingen die je soms zult ervaren tijdens het socialisatieproces. Socialisatiekittens geven zich namelijk niet zomaar gewonnen. Maar deze ingrediënten leiden ertoe dat jij naar het langetermijndoel dat ‘sociaal kitten’ heet toeleeft en ook nog eens van het proces kan genieten.
Geduld
Het socialiseren van kittens gaat niet altijd zo snel als je zou willen. Een stap te ver vooruit, kan leiden tot drie stappen terug, dus kijk goed naar lichaamstaal van de kittens en pas je acties daar op aan. Wanneer je in het proces zit, kan alles tergend langzaam lijken te gaan. Maar kijk je na een paar weken terug, dan zie je dat al die ministapjes die je elke dag maakte, opeens hebben geleid tot grote gebeurtenissen. Waar kittens de eerste dagen onder een kast doken en alleen nog maar naar je konden blazen, lopen ze drie weken later dapper de kamer door zonder echt erg in jou te hebben. En weer een paar weken later, staat het eerste kitten ineens open voor aaitjes en hoor je het eerste gespin. Je moet in staat zijn dit proces te kunnen inbeelden, de kleine stapjes op te pakken en deze als overwinningen te zien. Ook is het van belang regelmatig verder dan een dag terug te blikken, zodat je de grotere stappen kan waarderen.
Niet iedereen is even geduldig en dat is maar goed ook, want ongeduld leidt ook vaak tot snelle actie. Maar voor dit soort kittens, is geduld wel het sleutelwoord. Heb je dat niet, dan zal een nestje zoals het F-team je uiteindelijk (of al snel) gaan frustreren. Het is daarom belangrijk dat je hierover eerlijk bent naar jezelf voordat je een verwilderd nestje in huis neemt.
Doorzettingsvermogen
Naast geduld, is het van belang dat je over een goede hoeveelheid doorzettingsvermogen beschikt. Geef niet op als de kittens toch weer wegrennen als je de kamer binnenkomt, blijf proberen wanneer kittens na een grote doorbraak toch weer een paar stappen terug zetten en laat je niet uit het veld slaan door geblaas. Het is niet persoonlijk, het is instinct. Let wel op: er zit een dunne lijn tussen doorzettingsvermogen en opdringerigheid. Ga niet te veel over de grenzen van de kittens heen, maar rek de grenzen langzaam, beetje bij beetje op. Je zult zien: uiteindelijk betaalt het zichzelf uit!
Inzicht
Dan komt inzicht om de hoek kijken. Wanneer je met een socialisatienestje aan de slag gaat, is het van belang dat je inzicht hebt in kattengedrag. Dat je ziet wanneer een kitten zich geïntimideerd voelt, wanneer een kitten twijfelt of het iets wel of niet leuk vindt en wanneer een kitten gewoon ontzettend nieuwsgierig is naar jou en hetgeen je aan hem of haar presenteert. In andere woorden: je moet kunnen zien wanneer jouw acties leiden tot vooruitgang en wanneer wat je gaat doen mogelijk eerder achteruitgang in de hand werkt. Let wel: socialiseren blijft maatwerk, dus helemaal zeker weten doen wij het ook nooit. Soms wagen we een gok die goed uitpakt, andere keren pakt hij minder uit. Maar het is wel van belang dat je goede inschattingen kan maken op basis van kennis en inzicht. En dat je, met je goede en minder goede ervaringen in de hand, inschattingen kan maken over hoe je verder gaat met een nestje.
Daarom is het wat mij betreft ook van groot belang dat pleeggezinnen die met dit soort nestjes aan de slag gaan, goed worden begeleid en liefst ook een gedegen instructie meekrijgen. Wij hebben een fantastische vrijwilligerscoördinatie waar we altijd bij terecht kunnen met vragen en problemen, bijvoorbeeld. Ook organiseert ons dierenasiel regelmatig bijeenkomsten speciaal voor pleeggezinnen die met deze groep kittens werkt.
Tijd
Ja, ik ben het met je eens. Tijd is niet zozeer een eigenschap. Maar je moet er wel over beschikken om verwilderde kittens te socialiseren. Ik voeg hem dus toch maar toe aan het lijstje. Je moet er rekening mee houden dat het weken kan duren voordat je echt vooruitgang in de socialisatie ziet. Het gaat om uren per dag die je met je pleegkittens doorbrengt.
Het hoeft niet om constante interactie te gaan. Wij werken bijvoorbeeld ook vaak uren op een dag in de kittenkamer. Maar het actief zoeken van toenadering, spelen, voeren uit de hand, etc. horen er ook bij. En daarvoor moet je aandacht onverdeeld bij de kittens zijn. Als je met dit soort kittens aan de slag gaat, is het dus van belang dat je hier tijd voor hebt en dat je dus voldoende thuis bent om de socialisatie vorm te geven. Het betekent niet dat je fulltime thuis hoeft te zijn, maar socialisatie kost tijd en inspanning die niet iedereen heeft.
Rust
Een socialisatiekitten vindt ons nog rare wezens. Sta dan ook bewust stil bij wat er aan jouw ‘mens-zijn’ eng en indrukwekkend is, en minimaliseer dat in het begin. Gebruik een zachte stem, maak voor je gevoel bijna idioot kleine en langzame bewegingen (ooit Scooby Doo gezien, mensen ;)), maak je klein, staar je kittens niet aan, wees respectvol en draag geen zware parfum.
Zodra die kleintjes de stille en kleine jou gewend zijn, kun je langzaam steeds een beetje meer van jou toevoegen aan de situatie, zodat de kittens langzaamaan wennen aan jouw aanwezigheid. Jou in volle glorie, zullen we het maar noemen. En zijn ze gewend aan jou? Zorg dan dat ieder nieuw persoon die je toevoegt aan de situatie in het begin dezelfde rust uitstraalt. Socialisatiekittens zullen, zeker in het begin, bij elk nieuw persoon weer een traject(je) moeten doorlopen om vertrouwt te raken met nieuwe mensen. Hoe meer successen hierin, hoe sneller het over het algemeen bij een volgend bezoek gaat. Daarbij blijft rust echter een belangrijke factor.
Ben jij een stuiterbal en heb je totaal geen rust in je lijf? Kun je niet meer dan vijf minuten stilzitten? Dan kan het zijn dat deze groep kittens jou in het begin te imposant vindt. Wil je toch graag die kleintjes opvangen? Leer jezelf dan bovenstaande gedragingen aan. Ga bijvoorbeeld een boekje lezen bij deze kittens of kijk met oordopjes op een film in de kamer.
Bonusingrediënt: humor
Wij noemen onze socialisatiekittens dan ook altijd gekscherend ‘monstertjes’ en vertellen ze keer op keer met een lach op ons gezicht dat we hun gedrag echt heel eng vinden. En geef toe: zo’n klein monstertje dat blaast is ergens ook best aandoenlijk. Geef daar aan toe en geniet van het proces.