Ik schreef het al eerder in onze blog: elk kitten is anders. Toch kan het helpen om een onderverdeling te maken in al die verschillende karaktertjes, omdat je op die manier je socialisatieproces op ze kunt afstemmen. Als ik kijk naar de (semi-)verwilderde kittens die wij tot nu toe hebben opgevangen, dan kan ik deze redelijk onderverdelen in drie verschillende types met elk een iets andere aanpak. Toevallig zitten alle drie de types in de drie kittens van het F-team. Ik heb ze omschreven met een karaktereigenschap die de socialisatie kan vertragen en een karaktereigenschap die je kunt aangrijpen om de socialisatie mee vorm te geven. Twee zijden van de kittenmedaille, zogezegd.
Ook ga ik in op de aanpak per type kitten en wat hun persoonlijkheid als kitten zegt over hun persoonlijkheid als huiskat. Natuurlijk kun je niet elk kitten puur en alleen indelen in deze typeringen. Misschien heb je wel kittens die een beetje tussen twee types in zitten, of misschien heb jij wel een type in huis dat hier niet bij staat. In dat geval nodig ik je uit een reactie achter te laten onder deze blog!
Het doel van de typeringen is voornamelijk om je te helpen in te zien hoe je met verschillende eigenschappen om moet gaan. En hoe je deze in kunt zetten voor de socialisatie per kitten.
Fiona: wantrouwend en intelligent
De grootste uitdagingen, is onze ervaring, zijn de kittens die hun intelligentie inzetten om zo ver mogelijk bij mensen vandaan te blijven. We hebben – naast Fiona – eerder zo’n gevalletje opgevoed, namelijk Aurora. Het zijn slimme kittens die razendsnel door hebben wat jij met ze van plan bent en al snel niet meer vatbaar zijn voor het overhalen met eten, omdat ze het menselijk contact te onaangenaam vinden om dit te ondergaan.
Ze uiten hun ongenoegen vaak in slaan, blazen en spugen en laten zich echt niet zomaar vangen. Zodra je een beweging maakt die zij verbinden met menselijk contact, duiken ze weg. En heb je eenmaal iets gedaan waar ze het niet mee eens waren, dan onthouden ze dit nog langere tijd.
Het lijkt bij deze kittens vaak lang te duren. Hoeveel tijd je ook met ze doorbrengt, hoe veel lekkers je ze ook aanbiedt, ze blijven je wantrouwen. Soms wordt het wantrouwen zelfs erger: als zij iets negatiefs verbinden met het eten dat je ze brengt, zullen ze bij het geritsel van een zakje natvoer volgende keer misschien wel wegduiken. En dat terwijl broertjes en zusjes die je precies hetzelfde benadert als hen allang om zijn en bij hetzelfde geluid al staan te trappelen. Bij deze kittens geldt dat je een lange adem moet hebben.
- Verken welk eten ze helemaal fantastisch vinden en zorg dat ze steeds dichterbij moeten komen om dit te krijgen. Als ze dichtbij genoeg zijn, geef deze snacks dan met een vork, lepel of (bij ons een groot succes!) een spuitje;
- Waar eten soms niet het gewenste effect heeft, kan spelen dit wel hebben. Speel veel met deze kittens met speelgoed waarbij ze niet direct met jou in contact hoeven te komen en bouw de afstand heel langzaam af;
- Kijk welke omstandigheden dit kitten in een betere stemming brengen. Misschien is er een dekentje waar dit kitten helemaal ontspannen van raakt, dit kun je gebruiken als ‘tool’ voor de socialisatie;
- Breng veel tijd met ze door op steeds kortere afstand en help ze jou te vertrouwen door ze te laten inzien dat je geen rare dingen doet. Bij dit soort kittens is het vooral belangrijk dat je langere tijd achter elkaar met ze doorbrengt waarbij je elke paar minuten een ministapje zet. Elke keer dat je opnieuw de kamer binnenkomt, moet je namelijk (vrijwel) opnieuw beginnen. En hoe verder je de laatste keer bent gekomen, hoe sneller dat proces een volgende keer gaat;
- Geef ze het idee dat wat ze doen, hun idee is. Motiveer met beloningen en besef je dat jouw aandacht in eerste instantie voor deze katten aanvoelt als een straf. Op langere termijn zijn dit katjes waar je een band mee kunt opbouwen door ze dingen aan te leren. Aurora kan bijvoorbeeld inmiddels high fives geven en is voor haar baasjes een fantastische kroelpoes;
- Verlies niet je geduld! Het klinkt als een open deur, maar dit soort kittens zijn de typetjes waar je uiteindelijk gefrustreerd van kunt raken. Als jij je geduld verliest, voelen ze dat piekfijn aan en ben je vijf of tien stappen terug. Mopper dus met je liefste en zachtste stemmetje, richt je op de lange termijn en onthoud: het is niet persoonlijk!
Op een nacht in januari heb ik uren lang op de bank gezeten met Aurora, omdat ze naar boven moest, maar we haar niet meer te pakken kregen. Ze was al een maand in huis en haar zusjes waren allang aan ons gewend. Die wisten dat eten leuk was en begonnen ons echt te vertrouwen. Maar Aurora niet. Aurora rende weg van snoepjes, blikvoer en al het andere lekkers wat wij konden bedenken. Ze vond het vreselijk om opgepakt te worden en liet dit dan ook niet toe.
Op de bewuste nacht lag Aurora uiteindelijk aan het andere uiterste van de bank. Ik besloot het over een andere boeg te gooien. Ik ging zitten en ben filmpjes op mijn telefoon gaan kijken. Elke paar minuten schoof ik – zonder verder aandacht aan haar te besteden – een paar centimeter haar kant op. Na een paar uur wantrouwige blikken mijn kant op, begon ze in slaap te vallen. Ik legde haar favoriete dekentje naast haar neer toen ik dichtbij genoeg was en nam weer wat meer afstand. Ze begon na wat wantrouwige blikken mijn kant op, op haar dekentje te kneden en begon te knikkebollen.
Na nog een uur zat ik dichtbij genoeg om mijn hand langzaamaan steeds dichter bij haar te leggen tot het punt dat ik haar voorzichtig kon aaien. Zij was inmiddels op haar dekentje vertrokken naar dromenland en in de meest relaxte staat die ik van haar had meegemaakt. Ik besloot de gok te wagen en haar, na wat voorzichtige aaitjes, heel zachtjes te kriebelen onder haar kinnetje. Aurora begon te spinnen. Na minutenlang te hebben genoten van deze beloning voor mijn geduld, kon ik haar heel voorzichtig, in haar dekentje, oppakken en naar boven meenemen. Vanaf dat moment was Aurora veel toegankelijker.
Dit is natuurlijk een vraag waar niemand met zekerheid antwoord op kan geven. Maar onze ervaring is dat dit type kittens er iets langer over doen om nieuwe relaties met mensen aan te gaan. Het wantrouwen steekt de kop weer op als er (nieuwe) visite langskomt. Daartegenover staat dat als je ze voor je hebt gewonnen, als ze je vertrouwen, dit fantastische, trouwe en lieve katten zijn.
Ze zijn vaak communicatief en door hun hoge intelligentie pakken ze snel patronen op in het ritme van hun baasjes en kun je ze goed trainen. Het is belangrijk de interactie met deze katjes veel op te zoeken. Wissel spelletjes af, geef ze regelmatig iets nieuws te doen, maak leuke voerspelletjes voor ze en leer ze af en toe een nieuw trucje. Het komt er op neer dat hun intelligentie voldoende uitgedaagd moet worden.
En ga je iets doen wat ze niet leuk vinden, zoals een ritje naar de dierenarts? Verwacht dan niet dat ze zich zomaar mee laten nemen, zonder dat jij ze hebt laten zien dat een carrier voor iets positiefs staat. Deze katten onthouden negatieve ervaringen (zoals een rit in een carrier of een bezoek aan de dierenarts). Het belang van positieve ervaringen met – in dit geval – jouw carrier en dierenarts is dus groot.
Freya: verlegen en zachtaardig
Kittens als Freya zie je in het begin niet veel. Ze duiken weg in holletjes of verstoppen zich achter moederpoes of nestgenootjes. Ze hebben een schichtige blik in hun ogen en een ‘lage’ houding: ze maken zich snel klein. Ze komen constant zeer ‘onder de indruk’ over van alles wat ze overkomt. Toch zie je vaak al snel dat deze kittens wel willen, maar niet durven. Jouw taak is het om een veilige omgeving voor deze kittens te creëren.
Vaak zijn dit kittens die ook tegenover hun nestgenootjes wat stiller en onzeker zijn. Ze gaan niet als eerste eten, maar wachten tot het etensbakje vrij is, bijvoorbeeld. We hadden eerder dit soort typetjes in huis: Denk aan Alice, Coda en Errol. Coda was al heel snel om, waar Alice en Errol er veel langer over deden.
Er zit weinig kwaad in een Freya. Ook als je over haar grenzen heen gaat, zal ze niet snel overgaan tot agressie. Je kunt verlegen kittens vaak wel uit hun comfortzone halen met een spelletje waarmee je de afstand tot de mens bewaart of het geven van wat lekkers. Hun jachtinstinct of honger wint het dan soms van hun verlegenheid. Je ziet vaak dat ze eten pas aanpakken als je op veilige afstand bent. De stap naar werkelijk contact is groter. Kijk bij deze kittens uit dat je niet teveel over hun grenzen heen gaat, want ze trekken zich al snel nog verder terug.
- Doe (zeker in het begin) stil en rustig, want ze zijn snel bang van je. Maak dus rustige bewegingen en benader ze voorzichtig, zo voelen ze zich sneller veilig bij je en ebt hun onzekerheid langzaam weg;
- Geef kittens uit deze categorie de tijd om aan je te wennen, voer de druk niet te snel op. Bouw rustig aan de afstand tussen jou en hen af. Let daarbij heel goed op hun lichaamstaal. Grote ogen, platte oortjes, zich helemaal tegen de muur of hun mandje aanduwen. Het zijn allemaal tekenen van onzekerheid en angst. Ga pas een stap verder in de socialisatie, als je het idee hebt dat deze tekenen (een stuk) minder zijn;
- Zorg dat ze contact met jou associëren met lekkers of iets leuks. Spelen en verwennen dus. Wij merken dat deze kittens relatief snel positieve associaties leggen, ze zijn dan ook vaak goed om te kopen, zolang je niet te snel wil gaan. Zeker als je heel lekkere snacks hebt voor ze;
- Achterhaal wat ze superlekker vinden en ontdek hun favoriete speeltjes. Bij ons is gourmet mousse (al dan niet gemengd met kittenmelkformule) favoriet, zeker als we het met een spuitje aanbieden. En bij types als Freya doen de ballenbaan en de cat charmer (kattenhengel) het goed, mits je niet te druk met ze speelt. Je moet ze dus een beetje verleiden;
- Heb je iets lekkers gevonden waar ze echt helemaal in een ‘trance’ van raken, wat ze echt helemaal fantastisch vinden? Dan kan je tijdens het eten ervan proberen of je voorzichtig de eerste kriebeltjes en aaitjes kan geven. Dit bouw je langzaam op. Begin aaitjes van onderaf en raak kleine stukjes vacht aan. Zorg dat ze daarbij zien wat je doet, zodat ze niet schrikken. En gaan kleine bewegingen goed? Dan kun je langzaam gaan uitbreiden en kriebelen;
- Het kan, in de gevallen die zich laten wegjagen voor hun broertjes of zusjes, slim zijn om ze na een paar weken wennen af en toe wat quality time met jou te geven. Tijd waarin zij de ruimte voelen om lekkers uit je hand te pakken, zonder dat de nestgenootjes ze voor zijn. Zorg wel altijd dat je hun favoriete nestgenootje meeneemt, want onzekere kittens die al hun nestgenootjes missen, zullen al snel in paniek raken.
Types als Freya worden in onze ervaring vaak grote kroelkonten. Als ze eenmaal over hun verlegenheid heen zijn, gaan ze in veel gevallen helemaal los. Ze moeten simpelweg nog ontdekken dat knuffels echt superlekker zijn en dat jij fantastisch bent om mee te spelen. Hun zachtaardigheid komt dan echt tot uiting. Wat er verder allemaal verborgen zit onder hun verlegenheid, is een verrassing. Sommige verlegen kittens worden enorme doerakjes die het huis onveilig maken, andere blijven rustige typjes. Hun lieve karakter lijkt echter een overeenkomst te zijn die we bij al deze typjes naar voren zien komen.
Figora: nog niet overtuigd, maar nieuwsgierig
Typjes als Figora zijn zeer nieuwsgierig (soms zelfs brutaal) aangelegd. Ze staan meer dan het gemiddelde socialisatiekitten open voor nieuwe ervaringen en vinden jou eigenlijk wel (leuk) spannend. Ze verkennen als eerste de kamer, gaan als eerste het spel aan en eten al snel onverstoord waar je bij staat. Daar kun je mooi gebruik van maken. Ze zullen misschien in het begin een beetje blazen, maar hun oortjes blijven veelal naar voren staan en hun neusje pakt de geur van lekkere hapjes al heel snel op.
Misschien zit er een klein beetje Fiona of Freya in dit typje, maar over het algemeen overwint hun nieuwsgierigheid het. Het zijn de gevalletjes die je uiteindelijk het eerste hoort spinnen. Andere kittens die bij ons onder dezelfde categorie vielen, waren Arya en Amber.
Deze typjes ontdooien snel met wat spel en lekkers. Ook hierbij geldt dat je niet te snel moet willen gaan, maar als je enigszins geduld hebt, zie je dat deze kittens vaak zelf al hun tempo bepalen. Ze verrassen je in positieve zin en zijn vaak al snel ‘om’. Het zijn gelijk ook de typjes die jou kunnen helpen bij de socialisatie van hun nestgenootjes. Als de Freya’s zien dat de Figora’s wat lekkers bij jou halen, zullen ze al snel overwegen om ook te komen kijken. En zijn de Freya’s om? Misschien komen de Fiona’s dan (uiteindelijk) ook wel kijken. Jouw eerste taak is dus eigenlijk om jouw Figora te versterken in haar nieuwsgierigheid en mooie, positieve ervaringen mee te geven.
- De eerste dagen zijn ook zij nog onder de indruk. Het verschil met de andere typjes is dat ze al heel snel op onderzoek gaan. Versterk dat gedrag door lekkers voor ze neer te leggen op verschillende plekjes in de kamer en ga voorzichtig het spel met ze aan;
- Je kunt deze kittens al relatief snel handtam krijgen, maar bouw dit wel gewoon met stappen op en verwen ze met lekkers waardoor jij leuk wordt. Het verschil met andere kittens is dat deze typjes vaak de stappen sneller doorlopen. Dat betekent niet dat ze de stappen niet nodig hebben. Ook zij vinden het niet tof als je ze ineens van boven benadert, ze vandaar oppakt en vervolgens stevig tegen je aandrukt. Doseer dus en bouw rustig op. Liever iets te langzaam dan iets te snel;
- Wanneer jouw Figora eenmaal zover is dat ze jou vertrouwt, blijf je natuurlijk bouwen aan dit vertrouwen. Pak rustig de gewone socialisatie met hem of haar op, zonder haar broertjes of zusjes te overprikkelen;
- Wanneer één kitten eenmaal zover is dat het sociaal is naar jou toe, kan dit ertoe leiden dat je ongeduldiger wordt naar de andere kittens. Besef je dat elk kitten een eigen persoonlijkheid heeft en dat jouw Figora een ontzettend dapper typje is. Niet iedereen heeft zoveel durf. Laat jouw Figora dus een aanmoediging en aangename afwisseling op blazende kittens zijn! De rest komt ook heus nog wel.
Typjes als Figora zijn durfals, echte doerakken. Ze zijn dapper en zodra de socialisatie goed is doorlopen vaak onverschrokken. Ze willen overal als eerste bij zijn en zijn bijzonder geïnteresseerd in wat hun baasje aan het doen is. Het zijn veelal ook zelfstandige typjes die graag op avontuur gaan. Het zijn de typjes die overal bovenop zitten. Zijn het ook nog eens katjes met een obsessie voor eten, dan zal het mij niet verbazen als je jouw Figora regelmatig met haar neus in jouw bord met eten vindt. Voldoende uitdaging en een consequente (vriendelijke!) opvoeding zijn dan ook van groot belang. Geef ze genoeg te doen, speel met ze en zorg dat ze een type speelmaatje hebben waar ze hun energie bij kwijt kunnen.
Ten slotte
Elk typje heeft zijn charme. Wij genieten van de snelle en grote stappen met Figora, maar wanneer wij Fiona zover krijgen dat ze ons in haar buurt toestaat zonder te blazen, is dat ook een feest. En toen Freya eenmaal begon te spinnen, was de lach niet meer van ons gezicht af te halen. Als je zelf aan de slag gaat met de socialisatie van kittens, zul je zien dat elk karaktertje anders is. En met deze groffe indeling, heb je hopelijk wat handvatten waar je mee vooruit kunt.