De afgelopen weken zijn we ingegaan op het werken met socialisatiekittens: deze groep kittens heeft – in vergelijking met de al sociale kittens – een langer pad te belopen voordat ze mensen vertrouwen.
We spraken al over wat een socialisatiekitten (of verwilderd kitten) nou is, hoe jouw gedrag de socialisatie beïnvloedt en welke types socialisatiekittens er zijn. Vandaag gaan we het hebben over hulpmiddelen die jou kunnen helpen kittens tam te krijgen.
Socialisatiekittens vertrouwen mensen niet. De reden hierachter is dat ze nog (onvoldoende of) geen positieve sociale interactie hebben gehad met mensen en alles wat hoort bij een leven bij mensen in huis. Als jij deze groep kittens gaat socialiseren, dan is het jouw taak om dit vertrouwen te winnen. Hoe lief en leuk jij ook bent, je zult zien dat dit zonder middelen (bijna) niet gaat. Daarom bespreek ik in deze blog welke middelen ons helpen bij dit proces.
Kleine ruimte
We zijn zelf een tijdje geleden van een hele kleine kamer naar een flinke kamer gegaan voor de kittens. In principe fijn voor de kleintjes, want ze hebben meer speelruimte. Maar we hebben met het F-team gemerkt dat al die ruimte ook zijn nadelen heeft. Ze gebruiken alle hoeken en kiertjes om zo ver mogelijk bij jou weg te blijven. Daardoor kan de socialisatie veel langer duren dan nodig is.
Op het moment dat je gaat werken met verwilderde kittens, is het daarom aan te raden kittens (en moeder) in een afgesloten ruimte te zetten de eerste periode. Je forceert daarbij het contact een beetje, maar kan ze ook sneller laten zien dat jij geen kwaad in de zin hebt. Je kunt ze met een handschoen aan benaderen en hebt over het algemeen meer controle over de situatie.
Hoe pak je dit aan? Idealiter heb je een grote (honden)bench of een afgesloten kitten ren in huis waar moederpoes (ook) niet uit kan. In het begin kunnen de kittens er mogelijk wel uit, dan kun je ervoor kiezen een kittenren om de bench heen te plaatsen, bijvoorbeeld. Zie onderstaande foto voor een voorbeeld van een (open) kittenren.
In de bench moet een kattenbak, eten, water en een comfortabel plekje om te slapen geplaatst worden. Je bouwt het contact met de kleintjes en hun moeder op en de afstand af.
Omdat wij deze methode zelf nog niet hebben uitgeprobeerd, kunnen we niet spreken uit eigen ervaring. Wat we wel weten, is dat andere pleeggezinnen aangeven hier veel succes mee te hebben behaald. Je combineert de kleine ruimte met de onderstaande hulpmiddelen.
Eten
De eerste positieve associatie die socialisatiekittens met jou gaan opdoen, is het feit dat jij ze eten geeft. Als jij constant eten in de kamer hebt staan, kunnen ze eten op het moment dat jij er niet bent, waardoor deze associatie afneemt. Een methode om kittens aan jou te laten wennen, is het zorgen dat ze altijd eten als jij erbij bent. Ga dus een paar keer per dag naar de kittens toe en voer ze zo dichtbij mogelijk, het liefst uit je hand.
De eerste periode ben je nog te eng, dus geef de kittens tijd aan je te wennen. Je kunt de afstand eerst afbouwen met bijvoorbeeld een vork of een spuitje met kittenmelk en vlees. Uiteindelijk kun je ze laten wennen aan rustige handbewegingen en zelfs rustige aaitjes die je uitbouwt tot uitbundige kroelpartijen.
Het kenmerk van een goede beloning is dat de ontvanger hier enthousiast van wordt en het ook echt als een beloning ervaart. Hoe enthousiaster je kitten ervan wordt, hoe sneller ze zich over hun angst heen kunnen zetten en hoe sneller hun socialisatie dus ook zal gaan. Je kunt je voorstellen dat je met een simpel voerbrokje veel minder voor elkaar krijgt dan met sterk geurend blikvoer of zelfs van die speciale vloeibare kattensnacks.
Let op: hoe jonger een kitten is, hoe minder lang het zonder eten kan. Zorg dus dat je een paar keer per dag eten brengt en aanwezig bent terwijl ze dit opeten. Werk jij hele dagen? Zorg dan dat er op de momenten dat jij langere periodes weg bent wat eten staat, zodat ze die periode kunnen overbruggen. Wat wij op die dagen doen, is bijvoorbeeld als wij weg zijn alleen wat brokjes wegzetten. Het echt lekkere voer (vlees) krijgen ze dan van ons.
Speelgoed
Een andere manier om een band op te bouwen met socialisatiekittens is door middel van spel. Kittens ontwikkelen van nature hun jachtinstinct, zeker vanaf de tweede socialisatiefase zijn ze hier volop mee bezig. Door met ze te spelen, speel je hier op in. Haal dus je kattenhengels, balletjes, muisjes, ballenbaan en kickeroo tevoorschijn.
Mijn advies: Houd het niet bij één spelletje, maar varieer. Speel eerst zittend op de grond, met de tijd kun je proberen op je hurken of op een stoel te zitten of zelfs staand te spelen. Zo leert het kitten omgaan met verschillende soorten spel, geluiden en bewegingen. Ze leren dat als jij met je armen beweegt, dit niet bedreigend hoeft te zijn, maar juist iets leuks betekent. Wij merken dat spel vaak hetgeen is wat ervoor zorgt dat kittens uiteindelijk niet meer zo onder de indruk zijn van het feit dat jij door de kamer loopt.
Kattenhengel
Begin met spelletjes waarbij je afstand bewaard, maar ze wel dichterbij lokt, een goede kattenhengel (bijvoorbeeld een Cat Charmer) is een prima kandidaat. Begin met rustige, lokkende bewegingen. Als je gelijk wild gaat zwaaien met speelgoed, zullen ze zich voorlopig niet laten zien. Soms moet je een half uur of zelfs langer rustig met het speelgoed bewegen, voordat de interesse de angst overwint. Maar wij hebben gemerkt dat zodra de interesse van kittens gewekt is in speeltjes, ze een volgende keer al veel sneller overwonnen zijn. Als je kattenhengel genoeg enthousiasme oplevert, kun je een grotere ballenbaan inzetten, waarbij jij aan het ene eind zit en het kitten aan het andere eind.
Ballenbaan
De meeste kittens zijn heel snel gefascineerd door het geluid (en soms de lampjes!) van het rollende balletje. Eerst rol jij het balletje, maar je zult zien dat de meeste kittens het trucje snel doorhebben en lol krijgen in het afwachten tot jij het balletje hun kant op rolt. Daarna nemen zij het over. Je gaat dus de interactie met ze aan en leert ze uit te kijken naar het moment waarop jij een actie uitvoert.
Hetzelfde geldt voor een balletje dat je door de kamer heen rolt, maar daarbij zie je vaak dat het balletje al snel in een hoek of onder een meubel belandt, waarna jij op moet staan om het balletje te vinden. Dat opstaan kan in het begin nog eng zijn voor een kitten, waardoor je daarna weer verder van huis bent.
Klein speelgoed
Als je kittens comfortabel zijn in het spel met jou en je goed kunt rondbewegen terwijl je dit doet, kun je ook andere spelletjes proberen in direct contact met jou (een klein speelgoedmuisje o.i.d.). Pak daarbij wel altijd iets van speelgoed, en leer ze niet te spelen met je handen of voeten. Het laatste wat je wil, is een kat die straks dag en nacht op jacht gaat naar je voeten en handen. Realiseer je ook dat als jij hard ‘au’ roept of een schrikbeweging maakt omdat ze je pijn doen, dit vrij hard kan binnenkomen bij een socialisatiekitten. Vermijd dit soort situaties dan ook en mochten ze gebeuren: houd je hand/voet dan stil als ze ermee spelen en wacht tot ze uit zichzelf weglopen. Daarmee haal je de lol uit hun spel en zullen ze hier steeds minder belangstelling voor hebben.
Snacks
Dan zijn we beland bij de heilige graal van socialisatie: snacks. Hierbij geldt hetzelfde als bij voer: hoe lekkerder het kitten de snack vindt, hoe beter het werkt in de socialisatie. Zorg dus dat je voldoende verschillende soorten snacks in huis hebt om te kijken wat werkt. Naast een lekkere smaak, is het ook handig als je een snack op afstand kunt geven. Zorg dus dat je ze in elk geval tussen je vingers kunt aanbieden, zonder dat je vingers als snack geïnterpreteerd worden. Wij hebben inmiddels al heel veel geprobeerd, en hebben een aantal algemene favorieten ontdekt:
1. Vloeibare snacks
Als je ons volgt op social media, zul je misschien wel weten dat wij zweren bij vloeibare snacks. We hebben al meerdere doorbraken te danken aan deze producten. Deze snacks zijn verpakt in porties in tubes van ongeveer 20 centimeter. Het doet een beetje denken aan van die ijslollies. Je drukt in de verpakking, waardoor er een beetje van de pasta naar buiten komt. Ze zijn niet heel goedkoop, maar in het geval van argwanende kittens kunnen ze het verschil betekenen tussen een gelukte en mislukte socialisatie.
Kittens vinden niks lekkerder. Het voordeel is dat ze, om ervan te eten, niet direct contact met je hand hoeven te hebben. Naarmate de pasta verder opraakt, komt je hand wel steeds iets dichterbij. Tegen die tijd is het kitten echter vaak al zo enthousiast over de snack, dat ze dat niet eens meer doorhebben. Ook handig: je hebt meer één hand nodig om te voeren en er zit een behoorlijke hoeveelheid pasta in. Je hebt daarmee vaak voldoende momentum om heel rustig, stapsgewijs, je bewegingen of zelfs aaitjes op te bouwen.
2. Kittenformule met Gourmet paté
Het is niet helemaal hetzelfde als de vloeibare snacks, maar ook dit vinden kittens geweldig. Het is heel simpel: Je mengt Gourmet paté met kattenmelk (1:1). Kittenformule heeft de voorkeur over kattenmelk, omdat dit toch al bij de standaardvoeding van jonge kittens hoort en ze hiermee een hoop goede voedingsstoffen binnenkrijgen. Heb je echter geen kittenformule, dan is gewone kattenmelk ook prima. Je stopt die in een bakje, en haalt er elke keer een spuitje met het mengsel uit. Dit voer je aan de kittens.
In het begin snappen ze het niet. Laat ze dan ook eerst drinken uit het bakje, en laat dan langzaam, in de buurt van hun mond, het spuitje eruit naar boven komen terwijl je er langzaam wat van de vloeistof uit laat komen. Je zult zien dat ze na een paar keer begrijpen dat het spuitje staat voor lekkers. Heb je een argwanend typje (zoals Fiona) in je nestje zitten? Dan kun je als tussenstap ook wat van het mengsel op de grond in haar buurt laten druppen, net zo lang tot ze de verbinding maakt met het spuitje.
3. Gourmet paté
Er zijn ontzettend veel verschillende soorten blikvoer op de markt. Ik ga geen mening geven over of deze soorten voedzaam zijn. Daar gaat het hier even niet om. Waar we hier naar kijken is of de smaak, geur en structuur van het voor dermate lekker is, dat kittens hun angst ervoor vergeten. Tot nu toe is gebleken dat Gourmet paté hiervoor ideaal is. En omdat het echt pate is, zonder harde stukjes, kun je het voeren vanaf hele jonge leeftijd. Je kunt het daarbij (bijvoorbeeld) op de bovenkant van je hand smeren zodat kittens daar vanaf eten. Wij beginnen echter altijd met het voeren vanaf een lepel of vork.
Dit is overigens tevens het spul wat wij (en Dierenopvangcentrum Breda) gebruiken om ontwormingsmiddel te geven aan kittens. Ze worden er namelijk zo enthousiast van, dat ze alles in één keer naar binnen werken en de wormentabletjes helemaal niet doorhebben.
4. 'Snack sticks' voor katten
Je kunt ze zo ongeveer in elke supermarkt of dierenspeciaalzaak krijgen. Snack sticks voor katten zijn vaak erg smaakvol, hebben een sterke geur en zijn in stukjes te breken. Onze ervaring: hoe malser en hoe geuriger deze sticks zijn, hoe lekkerder de kittens ze vinden. Wij scheuren er altijd reepjes van, zo doe je langer over een stuk. Daarbij merken wij dat kittens dan sneller geneigd zijn het uit je hand te pakken.
5. Zakjes vlees in gelei
We zouden ze bijna vergeten: zakjes met kattenvlees. Het gaat hier eigenlijk altijd om vleesbrokjes in gelei. Of het vlees en de gelei in de smaak vallen bij je kittens, hangt sterk af van het merk, het soort vlees en de persoonlijke voorkeur van jouw kitten. Zorg dus dat je verschillende soorten in huis hebt en experimenteer. Je kunt bijvoorbeeld een proeverijtje in verschillende bakjes doen en kijken waar de voorkeur van het kitten naar uit gaat. Deze zakjes gebruiken wij vaak op het punt dat de kittens al op schoot of in onze armen durven te zitten.
We openen het zakje en duwen er steeds een beetje uit omhoog, zodat het kitten steeds een beetje eruit kan eten terwijl ze bij ons zitten. Eerst krijgen ze constant te eten uit het zakje, maar na een tijdje bouwen we langzaam pauzes in. Zo leren ze rustig aan ook bij ons te blijven zitten als ze niks krijgen. Je merkt na een tijd dat de onrust op schoot/in je armen afneemt.
Omkoperij?
Ik hoor het sommigen van jullie denken: “Ja, maar dat is toch gewoon ordinaire omkoperij?”. Ik heb in het verleden met honden met gedragsproblematiek gewerkt en als ik uitlegde dat ik werkte met beloningen was dit een veelgehoord tegenargument. Ja, inderdaad: je koopt een dier om. Of, zoals ik het liever zeg, ik geef ze een motivatie om het door mij gewenste gedrag te vertonen.
Dieren zijn hierin niet heel veel anders dan mensen: Als ik jou iets vraag te doen waar geen enkele beloning tegenover staat, dan ben je minder geneigd dit te doen. Zeker als je het niet leuk of zelfs eng vindt. En aangezien socialisatiekittens, zeker in het begin, geen of weinig intrinsieke motivatie hebben om met jou in contact te treden, zul je iets externs moeten aanbieden wat het aantrekkelijk voor ze maakt. Dit geldt zeker bij die kittens waarbij alles van binnen roept dat jij niet veilig bent en dat ze dus moeten vluchten.
Elk van bovengenoemde hulpmiddelen heeft de insteek het kitten te belonen voor het in jouw aanwezigheid zijn. Daarbij is het wel van belang te beseffen dat het per kitten verschilt wat ze lekker of leuk vinden. Ga hier dus in alle rust naar op zoek.
Is dit alles?
Nee, dit is absoluut niet alles als het gaat om middelen waarmee je verwilderde kittens kunt socialiseren. De lijst kan door en door gaan. Bovenstaande middelen zijn wel de middelen waarmee wij het meeste succes hebben geboekt of waar wij succes mee willen boeken. Maar socialiseren gaat ook zeker om creativiteit en steeds weer herontdekken wat het specifieke kitten nodig heeft.
Vergeet niet dat dit artikel zich richt op socialisatiekittens: kittens die dus een achterstand in de socialisatie hebben opgelopen. Als we praten over ‘gewone’ socialisatie van kittens, komt er nog van alles meer bij kijken. Als je je socialisatiekittens sociaal genoeg hebt, ga je je ook richten op het wennen aan het dagelijks leven in een mensenhuishouden. Daar schrijf ik op een later moment nog wel meer over!
Laat het ons weten!
Heb jij wat gehad aan deze blog? Of heb jij andere manieren gevonden om je socialisatiekittens sociaal te krijgen? Laat het ons weten in de reacties onder dit artikel!
Gourmet is inderdaad neusje van de zalm.
Zelf heb ik goede erv s ringen met ham.