Vandaag de laatste blog in de reeks over verwilderde kittens die, zodra je je als doel stelt om ze tam te maken, socialisatiekittens worden genoemd. We spraken de afgelopen weken al over wat een verwilderd kitten is, welk gedrag jou kan helpen in het socialisatieproces, welke types socialisatiekittens wij onderscheiden en welke hulpmiddelen je bij het socialiseren kunnen helpen.
Deze week sluiten we af met het werkelijk socialiseren van deze kittens. We hebben het dan niet over de socialisatie zoals die bij kittens plaatsvindt die mensen al van kleins af aan hebben meegekregen en daar een positieve associatie mee hebben. We laten de gorillapakken dus nog even in de kast hangen. Vandaag hebben we het erover hoe we kittens die niet aan het huiselijk leven en mensen gewend zijn – die daardoor nog weinig of geen vertrouwen hebben in de mens – omtoveren tot huiskatjes.
Klein beginnen (en langzaam uitbreiden)
Het eerste instinct van een kitten dat mensen niet vertrouwt, is zo ver mogelijk weg te blijven bij ons. Je bent immers een bedreiging. Wat de socialisatie kan versnellen, is het werken in een kleine ruimte. Heb je een grote hondenbench? Dan kan je die de eerste weken gebruiken en door de tralies heen contact met ze maken. Nog mooier is het als je een kittenren hebt waar je zelf in kunt zitten, maar waar de kittens niet uit kunnen komen. Daarin kun je wat vrijer bewegen en de interactie met ze aangaan.
Begin ook met kleine bewegingen en kleine stapjes. Speel je met ze? Beweeg een speeltje waarmee ze niet direct contact met je hoeven te hebben, zoals een hengel, rustig heen en weer. Voer je ze? Geef ze eten een eindje bij jou vandaan. In het begin is eten bij jou in de buurt überhaupt al een heel grote stap. En wacht met het nemen van nieuwe stappen tot het moment waarop je kittens zich comfortabel genoeg voelen bij wat je doet.
Oppakken is in het begin bij echt verwilderde kittens nog niet aan te raden. Aanraken en vervolgens oppakken bouw je rustig op. Dat geldt overigens ook voor alles wat je toevoegt aan hun omgeving. Het laatste wat je wil, is die kleintjes laten schrikken. Je bent immers al eng genoeg. Laat je ze wennen aan de radio? Zet deze dan met hele kleine stapjes steeds iets harder. En breid je hun leefruimte uit? Doe dit dan als het in deze leefruimte al heel goed gaat en doe dit het liefst beetje bij beetje.
Observeren
Belangrijk om je te beseffen als je werkt met socialisatiekittens, is dat ze allemaal anders zijn en dus allemaal een unieke aanpak nodig hebben. Het ene kitten kijkt misschien al nieuwsgierig rond na een paar uur, terwijl het andere kitten de eerste dagen niet tevoorschijn komt als jij in de buurt bent. Je eerste doel is erachter komen wat een kitten motiveert om met jou in contact te treden. Maar ook wat ze daarvan weerhoudt.
Observeer de kleintjes, kijk hoe ze reageren op jouw bewegingen door de ruimte en kijk of ze nieuwsgierig zijn naar eten, speeltjes en geluidjes. Experimenteer daar voorzichtig en heel rustig mee. Zo leer je waar ze bang voor zijn én wat jou kan gaan helpen bij de socialisatie. Als het neusje van een kitten wild begint te wiebelen bij het ruiken van blikvoer of de oogjes vrolijk een bewegende kattenhengel volgen, weet je dat je een mooi instrument hebt om mee te werken.
Maak ze van jou afhankelijk
Ik noemde het al eerder in een blog, maar een goede manier om te zorgen dat kittens zich sneller aan jou gaan hechten, is ze afhankelijk van jou maken. Dat doe je door ze alleen eten te geven als jij erbij bent. Zorg er dan wel voor dat je ze elke paar uur wat eten kan geven, want zeker jonge kittens kunnen nog niet lang zonder eten! In het begin geef je ze eten uit een bakje een eindje bij je vandaan, maar probeer ze zo snel mogelijk zover te krijgen dat ze naast je en vervolgens van je schoot of zelfs uit je hand eten.
Brokjes zijn hierbij niet aantrekkelijk genoeg, is onze ervaring. Zorg dus, naast voedzame kittenbrokjes, voor lekker blikvoer.
Creëer herkenning
Als je zelf katten hebt, weet je dat wanneer jij de zak met brokjes of het blik met blikvoer pakt, jouw katten daarna in veel gevallen al staan te draaien om jouw voeten of luidkeels staan te miauwen bij hun voerbak. Dat is aangeleerd gedrag, want als jij net socialisatiekittens in huis hebt en je rammelt met een zak of ze horen een blik opengaan, dan zullen ze zich waarschijnlijk heel snel verstoppen. Het geluid heeft immers nog geen link met iets fijns, iets positiefs.
Al snel zullen ook zij deze geluiden gaan associëren met eten. Versterk dit. Ritsel dus wat uitgebreider met zakjes van lekkere snacks voordat ze iets krijgen, laat je vork iets langer langs het blik bewegen voordat ze wat lekkers krijgen. Je zult zien dat ze al vrij snel een positieve reactie op deze geluiden krijgen. Op de lange termijn komen kittens bij deze geluiden naar je toe. Wij plakken aan deze geluiden vaak ook nog een vaste zin of geluidje, waardoor ze onze stemmen ook linken aan deze gebeurtenissen.
Speel met ze
Het mooie van spel met kittens is dat hun nieuwsgierigheid het vaak al snel wint van hun wantrouwen op het moment dat een ‘prooi’ hun aandacht heeft. Soms gebeurt dit zelfs sneller dan met eten. Prooidrang maakt ze namelijk een klein beetje roekeloos. Breng daarom gerust uren spelend met ze door. Speel altijd met speelgoed en zorg dat ze niet meteen naar je handen toe moeten om het spel aan te gaan: Een hengel of een ballenbaan of ballenbakballen zijn mooie voorbeelden van speelgoed waarbij jij op veilige afstand bent en een kitten zich vrijer zal voelen om indirect de interactie aan te gaan.
In het begin zullen ze nog op hun hoede zijn, maar naarmate ze de lol van het spel door hebben, zullen ze steeds meer onbevangen spelen in jouw aanwezigheid. Dan kun je vaak overgaan tot directer spel. Let er daarbij op dat je niet met je handen of voeten speelt met een kitten. Dit geldt in het algemeen, maar ik raad dit nog meer aan bij socialisatiekittens. Als je met je handen speelt en zij grijpen jou vast met hun tanden of klauwtjes, kan je uit een eerste reactie plotselinge bewegingen of geluiden maken die voor deze categorie kittens echt doodeng zijn. Voorkom dit daarom liever.
Breng tijd met ze door
Een socialisatiekitten heeft geen vertrouwen in mensen omdat het onvoldoende positieve ervaringen heeft opgedaan met ons, tweebenige wezens. Daarom is het zo belangrijk dat jij veel tijd doorbrengt met ze en ze deze ervaringen wel geeft. Als je eenmaal door hebt waar ze blij van worden (laat je hierbij inspireren door onze post over hulpmiddelen bij socialisatie), kun je hierop voortbouwen. In het begin zul je ze nog moeten lokken met je hulpmiddel (de kattenhengel of iets lekkers bijvoorbeeld), uiteindelijk kun je ze hiermee ook belonen als ze uit zichzelf gewenst gedrag vertonen. Komen ze spontaan bij je kijken, dan geef je ze natuurlijk gelijk wat lekkers. Zorg dus ook dat je dit bij je hebt liggen. Maar het belangrijkste: breng tijd met ze door en zorg dat ze deze tijd zoveel mogelijk als positief ervaren. Dat betekent dat je niet forceert, maar wel aanmoedigt.
Besef je dat je binnen die tijd niet altijd intensief met ze hoeft te werken. Werk je een dagje of een paar uurtjes thuis? Breng die tijd dan eens door bij je kittens. Kijk je graag een film of serie? Kijk hier dan eens naar op een comfortabel plekje in de kamer op je tablet of laptop. Moet je eigenlijk bellen met een goede vriend? Dat kan natuurlijk ook bij de kittens. Het bijkomende voordeel is dat de kittens zo beter wennen aan mensen en het huiselijk leven. Natuurlijk is het in het begin van belang dat je hierbij geen gedrag vertoont waar ze heel erg bang van worden. Je zult echter zien dat – met de tijd – jouw kittens steeds meer dingen normaal gaan vinden. Wil je dat ze het niet alleen normaal gaan vinden, maar ook leuk? Bied ze dan tussendoor wat extra lekkers aan.
Van kriebels naar knuffels
Socialisatiekittens kun je in het begin vaak nog niet aaien zonder een boze reactie te krijgen. Het duurt soms dagen en soms weken voordat ze tolereren dat je aan ze zit. Wij bouwen dit op door onze hand steeds dichter bij ze te leggen terwijl ze lekkers krijgen. Langzaamaan bewegen we steeds meer met onze hand in een aaiende beweging en af en toe leggen we onze hand tegen het kitten aan. Pas op het moment dat het kitten daar niet meer geschrokken op reageert, gaan wij over op rustige aaitjes langs de zijkant van hun rug of anders bij hun kinnetje. We beginnen met minibewegingen en kijken goed naar de fysieke reactie. Elke keer bouwen we pas op als het kitten niet meer van ons schrikt en we leggen de focus op de plekjes waar het kitten de aandacht het fijnste vindt.
De een houdt van kinkriebeltjes, de ander wordt het liefst gekriebeld boven de wortel van de staart. Wij merken ook dat zodra het vertrouwen er is, kittens vaak een lange aai van de bovenkant van het hoofdje tot aan de punt van de staart fijn vinden. Dat is echter niet waar wij mee beginnen.
Uiteindelijk, als een kitten genoeg op het gemak is, leggen we onze hand steeds verder om hun rug, onder hun buikje weg. Dit doen we stapsgewijs tot het punt dat we kunnen beginnen met het kitten optillen. Eerst rustig druk uitoefenen op de buik zonder het optillen en dan langzaam steeds iets verder. Dit kun je uitbouwen naar vasthouden en het kitten verplaatsen naar andere plekken. Zorg dat je in tussentijd heel lekkere snacks hebt, waarmee je je kleintjes overhaalt om niet weg te rennen, maar lekker in je hand te blijven hangen.
Visite
Momenteel zijn we op een mooi en bijzonder punt terechtgekomen in de socialisatie van het F-team. De eerst zo verwilderde zusjes Figora, Freya en Fiona zijn goed ontdooid richting ons: de een is socialer naar mensen dan de ander, maar de ergste angst en boosheid zijn wel weg. We kunnen met Figora en Freya zelfs uitgebreide kroelsessies houden en met lekkere snacks zijn het al helemaal spinnende knuffelbeertjes. Ook Fiona neemt lekkers gulzig aan en laat zich aaien. Dit is het moment waarop wij hebben besloten dat het tijd is om visite langs te laten komen.
Het is het moment waarop wij het vertrouwen hebben dat – na de eerste onwennige momenten – de kittens zich laten zien aan vreemden. Dit testen we vaak eerst met vrienden die al op visite zijn en die we rustig de kamer binnen laten lopen om de kittens te zien. Als dit goed gaat, gaan we kittenvisite inplannen waarbij de visite uren in de kittenkamer doorbrengt, met de kittens speelt en waar mogelijk verwent met lekkers.
Wij merken dat dit soort momenten heel waardevol zijn. In een soort versneld tempo doorlopen de kittens de eerste keren visite dezelfde stappen die ze met ons in de weken ervoor hebben doorlopen. Ze verstoppen zich, komen onzeker tevoorschijn, slaan wat onwennig tegen een kattenhengel en nemen vervolgens met lange tanden lekkers aan. Maar die onwennigheid verdwijnt vaak al vrij snel en verandert in vrolijk spel, enthousiaste snackpartijen en soms zelfs aaitjes of knuffels. Onze ervaring is dat na elke keer visite de kittens nog grotere stappen zetten in hun socialisatieproces. En dat is heerlijk om te zien!
Bij visite is het wel altijd belangrijk dat ze voorzichtig en rustig zijn, dat je niet gteveel wil in één keer en dat je – vooral in het begin – aanwezig bent om waar nodig bij te sturen. Jij kent jouw kittens immers het beste en weet wat wel en niet werkt per individu.
Verwachtingen
Houd er rekening mee dat niet elk kitten extreem tam of knuffelig wordt. Er zijn er bij die al hun argwaan opzij kunnen zetten en waarbij je op latere leeftijd niks meer merkt van het feit dat ze mensen in het beginsel niet vertrouwden. Maar, dat is onze ervaring, als een kitten sterk verwilderd binnenkomt, is de kans groot dat ze altijd iets argwanender blijven naar nieuwe situaties en nieuwe mensen. De mate waarin verschilt heel sterk per kitten.
Als jij begint met het opvangen van socialisatiekittens mag je best doelen stellen voor jezelf, maar een socialisatieproces laat zich niet dwingen. Wij bedenken onze route en aanpak per kitten dan ook vaak ter plekke en we weten in het begin nooit precies waar we op uitkomen. Laat jezelf dus verrassen door alle kleine en uiteindelijk ook grotere stapjes die jouw vierbenige heldjes zetten. Hopelijk helpen bovenstaande tips jullie in dit proces!
Wanneer ben je uitgesocialiseerd?
Omdat elk kitten anders is, is elk proces en elk eindpunt ook anders. Wij zien vaak een omslagpunt bij een kitten, waarbij het vertrouwen snel toeneemt en het kitten met toenemende zelfverzekerdheid in jouw aanwezigheid rondparadeert. De een wordt knuffeliger dan de ander, maar dat geldt ook voor volwassen katten en is niet per se een vereiste bij het plaatsen van een kitten. Wel wil je dat een kitten er klaar voor is om een nieuw avontuur aan te gaan. Dat ze al die stappen die ze bij jou hebben gezet, in versneld tempo maken bij hun nieuwe baasje.
Voor ons geldt dat wij kijken naar hoe zelfverzekerd een kitten is en hoe groot de kans is dat deze zich relatief gezien snel aanpast aan een nieuwe situatie. Dit testen we door ze in verschillende ruimtes in ons huis neer te zetten die ze nog niet kennen. Ze mogen even uit hun doen zijn, maar na een paar uurtjes in die ruimte zou hun nieuwsgierigheid het moeten winnen. Hoe sneller ze zich hier aanpassen, hoe beter ze dat ook zullen doen bij nieuwe baasjes.
Deze nieuwe baasjes hebben – zoals bij elk huisdier het geval is – ook zeker een rol bij de socialisatie. Zeker als er sprake is van een goede match, zullen zij de socialisatie verder opbouwen en het vertrouwen van het kitten steeds verder gaan winnen.